Familieopstelling op tafel, wat is dat?

Familieopstelling op tafel brengt in beeld wat er op onbewust niveau speelt aan (beperkende) patronen en overtuigingen. Je wordt je door die familieopstelling bewust daarvan. Dat geeft een handvat om alternatieven te ontwikkelen en je daarmee te bevrijden van belemmeringen om voluit te leven. Het is een individuele vorm van familieopstellingen doen.

Wat is een familieopstelling?

Familieopstellingen is een manier om het beeld van je gezin op te stellen. Een groep mensen vertegenwoordigen jouw familieleden en nemen hun plaats in. Zij krijgen allen een plek in de ruimte, waardoor je een gevoel krijgt hoe je je tot de ander verhoudt en welke patronen er tussen jullie spelen. In de loop der tijd zijn verschillende vormen ontstaan. Bij een Familieopstelling op tafel werken we individueel en met poppetjes in plaats van met mensen.

Hoe werkt zo’n opstelling met poppetjes?

Het begint met het herkennen van je patroon en onderzoeken van je verlangen. Je weet wat je niet wilt, maar het is belangrijk om te formuleren wat je wél wilt, zodat je daar aandacht op kunt richten.
Daarna start de opstelling met het neerzetten van je gezin van herkomst. Dit doen we door houten poppetjes op tafel te zetten die je vader, moeder, broers en zussen representeren. Daarmee gaan we aan het werk. 

Zodra zichtbaar wordt wat je voelt, denkt en hoe je je gedraagt, komt er ruimte voor beweging. Het zien van en kunnen schuiven met de poppetjes geeft een totaal ander effect dan wanneer je er alleen maar over praat. Alsof het beeld ook echt ruimte geeft aan alles wat er is. Ook aan dat wat in de onderstroom leeft en niet in woorden te vangen is.

Alle relevante gedachten, gevoelens, gedragingen en processen worden zichtbaar en dat geeft begrip en compassie voor jezelf.

Naast dat er diepe gevoelens geraakt kunnen worden is het werken met de poppetjes ook speels, luchtig en een tikkeltje magisch. 

Een beeld zegt meer dan 1000 woorden

 Fred R. Barnard

Patronen ontstaan in het verleden

De oorsprong van je problemen of klachten liggen maar zelden in het nu. Daarom heeft het weinig zin om alleen maar in het heden te kijken en nieuw gedrag aan te leren. Die oorsprong ligt vaak in je jeugd, je opvoeding en je familiesysteem. Veel van onze patronen, overtuigingen en gedragingen zijn daar ontstaan. Onbewust ontwikkel je strategieën om met de uitdagingen, binnen je gezin waarin je bent opgegroeid, om te gaan. Toen waren het nuttige beschermingsmechanismen, die nu niet meer vruchtbaar zijn. Je maakte bijvoorbeeld  vaak grapjes  om de boel luchtig te houden en geen zware emoties te voelen: je gedraagt je als een clown. Of je vermijdt confrontaties en de angst voor afwijzing door te doen wat de ander graag wilt: je gedraagt je als een pleaser. 

Door de boodschappen en ervaringen in het verleden zijn patronen ontstaan in voelen, denken en doen. Nu valt er aan de loop van het verleden niets meer te veranderen. Maar het goede nieuws is: je hebt wel invloed hoe je daar in het heden mee omgaat. Je kunt patronen veranderen.

Praktijkvoorbeeld – Eenzaamheid loslaten
Lucy* is 48 jaar en heeft haar leven lang al een gevoel van eenzaamheid. Ze begrijpt het niet en geneert zich ervoor. Ze heeft immers alles wat haar hartje begeert, denkt ze.In de opstelling wordt zichtbaar hoe zij een strategie ontwikkeld heeft om met de omstandigheden in haar gezin van oorsprong om te gaan. 
Als kind voelde ze geen emotionele steun van haar ouders. Ze durfde geen beroep op hen te doen en is alles zelf op gaan lossen. Haar zelfstandigheid werd een beschermingsstrategie, ook wel valse autonomie genoemd.
Om de pijn van het gemis aan steun en bescherming niet te voelen, heeft ze zichzelf afgesneden van haar gevoel en behoefte. Ze is de verbinding met zichzelf verloren.
Als de poppetjes op tafel de emotionele afstand tussen Johanna en haar ouders weergeven, voelt ze intens verdriet. Ze ziet waar de eenzaamheid vandaan komt en voelt compassie voor zichzelf. En daar waar oude pijn doorvoeld wordt, komt er ruimte voor beweging. Lucy kan leren steun te vragen aan haar naasten. Het verleden is niet te veranderen, maar nu heeft ze een handvat om haar gevoel van eenzaamheid te doorbreken. 

(*Lucy is een gefingeerde naam) 

Wat is het resultaat van een tafelopstelling?

Een Familieopstelling op tafel werkt bevrijdend. Je laat oude strategieën los, waardoor het weer gaat stromen in je leven. Van nature ben je loyaal aan je familiesysteem, waardoor je je niet ten volle ontwikkelt. Door het doorzien van het patroon waarin je vastzit, open je de mogelijkheid om het te doorbreken en je eigen plek in te nemen waar je alleen nog je eigen lasten draagt. 

Het maakt zichtbaar wat in de onderstroom aanwezig is en waar je misschien al je leven lang mee rondloopt. Het geeft inzicht in je patroon. Je begrijpt hoe een patroon, dat je als kind ontwikkeld hebt om jezelf te beschermen, je nu in het dagelijks leven belemmert. 

Doordat je je zelfinzicht vergroot, ontstaat er ruimte en rust.

Je leert de verantwoordelijkheid en de last daar te laten waar die hoort. Hierdoor voel je je lichter, omdat je eerder ontdekt wanneer je iets van een ander overneemt.
Je maakt je niet kleiner of groter dan een ander. Hierdoor ontwikkel je gelijkwaardige relaties, waarbij je zorg draagt voor je eigen verlangens én rekening kunt houden met de ander. Je durft jezelf te zijn en trekt mensen aan die bij jou passen.

Voor vaders en moeders is er nog een belangrijk extra resultaat: het zorgt ervoor dat je je pijn en gemis niet doorgeeft aan je kinderen, maar dat het stopt bij jou. En daar wordt de wereld een beetje mooier van.

Voor wie is Familieopstelling op tafel geschikt?

Je loopt tegen een bepaald patroon aan. Het herkennen daarvan geeft mogelijkheden tot onderzoek: is het een patroon dat je binnen je eigen persoonlijkheid kunt loslaten (voor een persoonlijk trauma is het ‘coachtraject Innerlijke reis’ geschikt) of is het een patroon dat vanuit het familiesysteem komt en waar een tafelopstelling helpt. 

Als je geen grip krijgt op je eigen gevoelens, zonder dat er een duidelijke link met één gebeurtenis is, dan is er waarschijnlijk sprake van een verstrikking in het familiesysteem. 

Een paar voorbeelden:

• Je leeft met een sluier van verdriet, ontevredenheid, boosheid of eenzaamheid. Het is altijd op de achtergrond aanwezig zonder dat je het goed kunt herleiden. 
• Relaties zijn lastig. Je worstelt met  nabijheid en afstand. Grenzen aangeven is niet jouw sterke kant. Je trekt je gemakkelijk terug en hebt moeite met verbinding maken en steun vragen.
• Op je werk loop je altijd tegen die vervelende baas aan. Of je hebt regelmatig ruzie met die lastige collega.
• Druk, druk, druk. Je neemt altijd te veel hooi op je vork. Staat voor iedereen klaar. Je geeft veel en krijgt er weinig voor terug. 

Dit zijn veelgehoorde patronen die met een opstelling te veranderen zijn.

Lees meer over de inhoud en het tarief van Familieopstelling op tafel.

Leestip: De Fontein -Els van Steijn (opent op Bol.com)

Wil je op de hoogte blijven?