De innerlijke criticus is als een wild dier dat lastig te temmen is. Hij zorgt ervoor dat je altijd hard werkt, streng bent voor jezelf of jezelf kleiner maakt dan je bent. Het is een stem die je voortstuwt en tot wanhoop en verdriet kan drijven. De zelfkritiek die je in je hoofd hoort ondermijnt je zelfvertrouwen. Als hij (in mijn geval is het een man) de ruimte krijgt zaagt hij de poten onder je stoel vandaan. Toch is een manier om grip op hem te krijgen, dus houd moed. Hieronder volgt een voorbeeld uit ‘eigen bibliotheek’.
De stem van de innerlijke criticus
Als ik in mijn binnenwereld kom, stil sta en mijn aandacht richt, dan ontstaan er beelden. Als in een film komt dat voorbij. Metaforen dienen zich aan die veel vertellen over hoe ik de dingen uit de buitenwereld in mijzelf ervaar.
Zoals het stemmetje dat me voortdurend vertelt dat ik hard moet werken. Het stemmetje dat zegt dat het nooit goed genoeg is. Ik word er verdrietig van het het put me uit.
Die stem blijkt in mijn binnenwereld van een lange, uitgemergelde man te zijn. Met een zwart gewaad en een grote hoofdkap. Zijn gezicht is amper zichtbaar. Mijn eerste reactie is vluchten, maar ik weet dat dat hem krachtiger maakt. Doordoor lukt het me om met mijn aandacht erbij te blijven en het gesprek met hem aan te gaan.
Dan blijkt hij toch te beschikken over goede intenties.
De innerlijke beoordelaar heeft een positieve bedoeling
Mijn stem wil dat ik het maximale uit het leven haal. Daar moet ik hard voor werken. Ik ontdek dat het niet mijn eigen stem is. Het blijkt de boodschap van mijn vader te zijn die hoge eisen aan mij als kind stelde. Vanuit de bedoeling dat ik zal slagen in het leven. Dat anderen mij accepteren en aardig vinden. Dat ik goed terecht kom.
Zodra die boodschap helder is, verandert er iets aan de donkere figuur. De cape valt van hem af en daaronder komt een oude, wijze man te voorschijn. In een licht gewaad en met lange witte haren. Hij lijkt op Gandalf. Terwijl hij een arm om mij heen slaat stellen zijn woorden mij gerust. Hij zegt me dat ik er ook weleens de kantjes vanaf mag lopen. Iets minder dan het maximale is ook mooi. Hij slaat een arm om me heen en is als een bemoedigende vriend.
Waar komt die innerlijke criticus vandaan?
Volgens Hal & Sidra Stone is de stem van de criticus ontstaan omdat je ouders in je jeugd aan je wilden sleutelen. Uit onzekerheid of angst om te falen, hebben zij er veel aan gedaan om jou te behoeden voor schaamte en pijn. Een mooie bedoeling, met een destructieve uitwerking. De stem is vaak de echo van de bezorgdheid van je ouders.
Je criticus is in liefde ontstaan, om jou te beschermen. Daar heeft het hele goede redenen voor gehad. Hij is niet uit de lucht komen vallen, maar ontstaan in grond die bemest is door de kritische stemmen van mensen om je heen. Hoe meer je de stemmen herkent en ze leert plaatsen, hoe minder vat ze op je krijgen. Jouw eigen kracht en objectiviteit nemen daardoor toe.
Een liefdevollere manier
Inmiddels loopt mijn Gandalf geregeld mee op mijn wandelingen met de hond. Dat geeft een heel ander gevoel dan zo ’n slavendrijver die met zijn zweep achter je aan rent, kan ik je vertellen.
Deze beelden vormen ankers voor mij.
Ankers voor het aanwenden van een liefdevollere aanpak en nieuw gedrag. Ik kan er naar terug keren en hoe vaker ik dat doe, hoe makkelijker het wordt.
Zo tem je je innerlijke criticus
Word je bewust van de stem van jouw innerlijke criticus door deze eerst op te merken en te horen. Je hoeft nog niets te veranderen, leer hem of haar eerst kennen. Merk op dat het niet jouw stem is, maar de echo van een ander. Het is heel helpend als je in jouw binnenwereld voelt waar die figuur ‘woont’ en hoe die eruit ziet. Zo’n beeld helpt je om er van een afstandje naar te kijken.
Ontdek welke positieve intentie jouw beoordelaar voor jou heeft en ga ‘in gesprek’. Door jezelf te observeren, te reframen of om te denken, ontstaat ruimte voor verandering.
Ik kan je helpen om op die diepe laag te komen waar er een beeld van jouw innerlijke criticus ontstaat. Je ontdekt wat de eigenlijke bedoeling is en krijgt nieuwe alternatieven om met je criticus om te gaan. Er ontstaat meer rust en ruimte voor jou om helemaal jezelf te zijn. Dat maakt de wereld mooier.
Leestip
De innerlijke criticus ontmaskerd | Hal & Sidra Sto (opent op Bol.com)
Via de methode Voice Dialogue leer je je bewust te worden van je innerlijke criticus en wordt het een bondgenoot om mee samen te werken.
Misschien heb je ook interesse in deze blogs:
Lees ook:
Wat is schaamte
Thuiskomen in je bekken
Piekeren
Wil je op de hoogte blijven?